Eerder keken we al naar wat Virtual Reality is en waarom het dit jaar zo sterk in opkomst is. VR zit in een stroomversnelling en dat gaan we merken. In de entertainmentindustrie (de grote drijfveer) maar zeker ook in de zorg. De virtuele werkelijkheid leent zich namelijk voor zoveel meer dan games en films. Voor zowel patiënten als zorgverleners opent het opzetten van de VR-bril nieuwe werelden. De technologie is eindelijk volwassen en betaalbaar. Laat de zorgtoepassingen dus maar komen!
Pijnbestrijding
Een pijnlijke behandeling ondergaan is geen pretje. Je afsluiten voor de operatie kan dan helpen om pijn en stress tegen te gaan. Het Martini ziekenhuis doet dit al. Brandwondenpatiënten ondergaan dagelijks een pijnlijke behandeling waarbij het verband wordt gewisseld en de wonden worden schoongemaakt. Voor het halfuur dat deze behandeling duurt krijgen patiënten een VR-bril op. Ze kunnen dan volledig opgaan in een spelletje.
Een andere manier waarop VR de stress bij patiënten kan verlichten is door het in te zetten bij de inrichting van ruimtes. Hoe voelen zij zich het meest op hun gemak in de behandelkamer of tandartsstoel? Maakt het uit welke kleur de muren zijn? Welke schilderijen er hangen? Welke muziek er wordt afgespeeld? Met Virtual Reality kun je eenvoudig honderden van deze scenario’s uitproberen en met elkaar vergelijken. Zo kom je tot een zorgomgeving die optimaal op de patiënt is afgestemd.
Confrontatietherapie
Een toepassing waar Virtual Reality bij uitstek voor geschikt is confrontatietherapie (ook wel bekend als Exposure Therapy). Dit is een gedragstherapie voor de behandeling van angststoornissen. Door je angsten te confronteren kun je ze uiteindelijk overwinnen, dat is het idee. Neem maar een greep uit de ton met fobieën en met VR kun je een bijpassende simulatie starten. Een tafel vol spinnen, lopen over een houten plank op 50 meter hoogte of spreken voor een volle zaal. Het grote voordeel is dat, omdat het maar een simulatie is, de situatie volledige gecontroleerd is. Is de ervaring te intens? Dan schakel je gewoon een stapje terug. Daarnaast kun je in korte tijd veel verschillende situaties of locaties simuleren. En misschien wel het belangrijkste, het is volkomen veilig. Je bent altijd maar één beweging weg van de vertrouwde werkelijkheid. Zet je bril af en die enge spinnen zijn direct verdwenen.
Je kunt de combinatie VR/confrontatietherapie ook inzetten voor traumaverwerking. Een slachtoffer van een vliegramp kan bijvoorbeeld die bewuste dag opnieuw ervaren, of een ex-militair kan worden teruggeplaatst in die ene oorlogssituatie waaruit hij nog nachtelijks zwetend wakker wordt. Een gesimuleerde herbeleving kan patiënten met PTSS (posttraumatische stressstoornis) helpen bij de verwerking van de gebeurtenissen die aan de basis hiervan liggen.
Medical Imaging
Virtual Reality biedt artsen een hele nieuwe manier om medische afbeeldingen te bekijken. In de praktijk is een medische afbeelding meestal niet één foto maar een ‘dataset’: een hele grote stapel foto’s gemaakt door bijvoorbeeld een MRI- of CT- scanner. Elk van deze foto’s is een andere doorsnede en samen vormen ze een totaalbeeld. Het is vervolgens aan de arts om door deze foto’s en te bladeren en het complete plaatje te visualiseren. Dat kan handiger zou je denken, en dat is ook zo. Hedendaagse computers kunnen zo’n grote stapel tweedimensionale foto’s eenvoudig combineren tot één 3D-model. Zo’n model kan worden gedraaid en van alle kanten kan worden bekeken, ook van binnen. De computer herkent verschillende structuren (zoals bot, vlees en huid) en geeft elk een eigen kleur. Zo kun je eenvoudig componenten aan- of uitvinken, zodat uit een complete scan bijvoorbeeld alleen een implantaat wordt getoond.
Zo’n 3D-model kan heel nuttig zijn, bijvoorbeeld als diagnostisch hulpmiddel of ter voorbereiding op een operatie. Educatieve waarde heeft het ook, als leermiddel voor studenten of om de patiënt voor te lichten. Maar waarom zou je het in Virtual Reality doen? Een 3D object kun je namelijk ook prima op je computer bekijken. Zonder headset en bovendien in een betere resolutie. VR biedt een uniek perspectief (je staat met je neus bovenop een scan en kunt er omheen bewegen) maar de resolutie van de huidige VR-brillen zal omhoog moeten voordat het een serieuze tool wordt. Anderzijds, met nieuwe technologie kan het hard gaan.
Telepresence
Stel je voor, je bent een jaar of tien en ligt weken in een ziekenhuisbed. Er zijn leukere dingen. Dan wordt het ineens iets heel bijzonders om, ik noem maar iets, een avond met je ouders te kunnen ganzenborden. Ook dat kan met Virtual Reality. We noemen het ‘telepresence’ en de kinderafdeling van het Máxima Medisch Centrum gebruikt het al. Het kind krijgt een VR-bril op en een meebewegende camera op een andere locatie bepaalt wat hij of zij ziet. Via een laptop met microfoon kan er gepraat worden. Zo kun je bijvoorbeeld voor even lekker thuis zijn, bij je ouders aan de eettafel. Of op het verjaardagsfeestje van je beste vriendin. Of op school, zodat je niets van die interessante wiskundelessen hoeft te missen. Het maakt het verblijf in het ziekenhuis in elk geval een stuk minder saai. En wellicht zelfs een stuk korter. Want een aangenaam verblijf bevordert het herstel, aldus het MMC.
Educatie
Wie een bril op zet ziet er direct een stuk slimmer uit. Maar een VR-bril op de neus kan ook écht slimmer maken. Virtual Reality is namelijk een geweldig leermiddel.
Stel, je bent een chirurg in opleiding. Dan kun je bijvoorbeeld op kadavers oefenen om te opereren. Dat is leerzaam, maar met zo’n dood dier kun je je nauwelijks voorbereiden op het echte werk. De chaos op de operatiekamer wanneer er wordt gevochten voor het leven van een patiënt. Met virtual reality kun je dat soort noodsituaties simuleren en trainen. Je kunt de druk ervaren en levensreddende keuzes maken zonder consequenties. We leren ten slotte allemaal door fouten te maken. Dan is het wel zo prettig als die fouten ten koste van een virtuele patiënt gaan.
Een andere manier waarop VR als studiemateriaal kan worden ingezet is door operaties te ‘livestreamen’. Een ziekenhuis in London had eerder dit jaar de primeur. De uitvoerend chirurg filmde de operatie via Google Glass. Studenten over de hele wereld konden met een VR-bril door zijn ogen meekijken, alsof ze zelf aan de operatietafel stonden.
Ook voor een ervaren arts kan VR heel nuttig zijn. Bijvoorbeeld om voorafgaand aan een uitdagende operatie eerst een virtueel oefenrondje te maken. Een ander mooi voorbeeld is dat een arts via Virtual Reality een kijkje op celniveau kan nemen in het menselijk lichaam. Door dit te doen kan hij (of zij) met eigen ogen zien hoe een specifiek type kanker zich ontwikkelt en verspreidt. Dit inzicht kan weer nuttig zijn bij het bepalen van de behandeling.
En dan is er ook nog de patiënt zelf. Ook die kan er wat aan hebben om eens zo’n bril op te zetten. Een arts kan de patiënt dan bijvoorbeeld in zijn eigen lichaam laten kijken en zo visueel maken waar het probleem zit en hoe het kan worden behandeld. Of stel dat de patiënt een oogaandoening heeft waarvan vaststaat dat deze met de tijd zal verergeren. De arts kan de patiënt hier dan over voorlichten door deze verslechterde situatie in VR te simuleren. Niet alleen de patiënt trouwens, maar ook familie of zorgverleners. Door een aandoening eens zelf te hebben ervaren kunnen zij zich vervolgens beter in de situatie van de patiënt inleven.
Maar wacht, er is meer!
Goed, dat waren dus vijf gebieden waarbinnen Virtual Reality nu al bijdraagt aan een betere zorg. Maar dit zijn natuurlijk niet de enige denkbare toepassingen. Integendeel, met Virtual Reality is ongelooflijk veel mogelijk. De grens ligt pas waar onze verbeelding ophoudt. Heeft u zelf een idee hoe Virtual Reality de zorg kan verbeteren? Laat het ons dan weten, het maakt niet uit hoe gek het klinkt. We vinden het sowieso ontzettend leuk om te horen! En wie weet… als het uitvoerbaar is dan willen we het misschien zelfs wel voor u bouwen!