De vergrijzing in de samenleving zorgt voor flinke uitdagingen. Hoe houden we de zorg voor iedereen betaalbaar en de kwaliteit in stand? Het lijkt onvermijdelijk dat zorgpersoneel in de toekomst bepaalde taken uit handen zal moeten geven, bijvoorbeeld aan elektronische assistenten. Wie de ogen sluit en de verbeelding de vrije loop laat kan zich het ziekenhuis van de toekomst wellicht voorstellen. Een modern gebouw waarin je links en rechts voorbijgesneld wordt door robots die patiënten te hulp schieten, maaltijden verstrekken en afdelingen desinfecteren. Verre toekomstmuziek natuurlijk. Of niet? Staan deze robots misschien al bij onze ziekenhuizen op de deuren te bonzen?
Er wordt hard gewerkt aan robots die in de zorg een helpende hand kunnen verlenen. Sommige van deze robots vinden we ook al terug in de praktijk. Artsen en verpleegsters hoeven zich echt geen zorgen te maken dat ze binnenkort door deze robots worden vervangen: hedendaagse zorgrobots zijn vooral goed in het uitvoeren van eenvoudige, specifieke taken. Geen volwaardige zorgverleners dus, maar wel bij uitstek geschikt om de druk op het personeel in de zorg te verlichten.
In dit blog licht ik zes elektronische zorgverleners voor u uit. Zes mechanische assistenten met taken die behoorlijk uiteenlopen. Ze assisteren bij chirurgische operaties en leiden een bejaardenbingo. Zes zorgrobots dus. In alfabetische volgorde.
1. Da Vinci
Da Vinci is een op afstand bestuurbare operatierobot die al in Nederlandse ziekenhuizen is terug te vinden. Met verschillende robotarmen kan de robot kijkoperaties met grote precisie uitvoeren. Of eigenlijk niet: hij stelt de chirurg in staat om dit te doen. Zelfstandige handelingen voert de robot niet uit, hij is slechts een verlengstuk van de chirurg. De chirurg bestuurt de robot van achter een bedieningspaneel met 3D-monitor. Dit heeft verschillende voordelen boven zelf achter de operatietafel staan: de robot houdt meerdere instrumenten tegelijk vast en doet dit zonder te trillen. De robotarmen hebben een grotere bewegingsvrijheid dan de menselijke hand. Door middel van beeldvergroting kan de chirurg bovendien extra nauwkeurig werken en zo de beschadiging van zenuwen en bloedvaten voorkomen.
Operatierobot Da Vinci in actie
Een operatie met Da Vinci kan ook voordelen voor de patiënt hebben, zoals minder pijn na de operatie, minder littekens en een kortere hersteltijd. Helemaal onomstreden is Da Vinci overigens niet: in 2013 besloot de fabrikant tot een terugroepactie, nadat verschillende Amerikaanse patiënten bij hun operatie brandwonden opliepen.
2. HOSPI-R
Speciale karren voor de uitgifte van medicijnen: als u vaak in ziekenhuizen komt heeft u er vast wel eens een verpleegster mee zien rondrijden. Onmisbaar natuurlijk. Maar het kan nog slimmer: maak kennis met HOSPI-R! Deze Japanse robot is een volautomatische medicijnkar die het rondzeulen met medicijnen uit handen van het personeel neemt. De robot navigeert zelf zijn weg door het ziekenhuis heen, van apotheek naar afdeling en weer terug. Hij beschikt hiervoor over een kaart van het gebouw. De robot kan zelf de lift oproepen en onverwachte obstakels omzeilen (denk aan een patiënt in een rolstoel of een ziekenhuisbed).
HOSPI-R rijdt zelfstandig het ziekenhuis door om medicijnen af te leveren.
Uiteraard is er ook nagedacht over de beveiliging: HOSPI-R staat zijn lading alleen af aan personeel dat beschikt over de juiste toegangspas.
3. PARO
De meeste robots zijn ontworpen om fysiek werk te doen. Ze kunnen echter ook op andere manieren van nut zijn. Neem PARO, een schattige robot met het uiterlijk van een babyzeehond. PARO is een voorbeeld van ‘sociale robotica’ en is ontworpen om te communiceren met dementerenden en personen met een autistische storing. De robot kan een kalmerend effect op patiënten hebben of emotionele reacties ontlokken. Eigenlijk vergelijkbaar met dierentherapie, met als bijkomend voordeel dat PARO weinig verzorging nodig heeft en nooit uit schrik iemand in zijn hand zal bijten.
PARO: de knuffelbare robotzeehond
De robotzeehond heeft meer dan 100 sensoren waardoor hij kan reageren op aanrakingen en geluiden. Hij kan verschillende emoties tonen en herkent personen aan hun stem.
4. RIBA-II
Eén van de zwaarste taken van zorgpersoneel is het verplaatsen van patiënten, bijvoorbeeld vanuit bed naar het toilet, naar een rolstoel of andersom. RIBA-II is een robot die deze taak uit handen neemt. De robot kan personen tot 80kg optillen en verplaatsen. De robot doet dit met de grootste voorzichtigheid: aanraakgevoelige sensoren op de armen en borst van de robot meten het gewicht van de patiënt en de robot stemt zijn acties hier op af. Omdat het oog ook wat wil is RIBA-II vormgegeven als een vriendelijke, zorgzame teddybeer. Daar wilt u toch ook door in de armen worden genomen?
In de sterke armen van RIBA-II
5. ROSE
Van het ziekenhuis naar de thuiszorg. Robot ROSE is een permanente hulp in huis voor ouderen en chronisch zieken. De robot opereert niet zelfstandig maar wordt op afstand bestuurt door een thuiszorgcentrale of door familieleden. De bestuurder van de robot kan via een videoverbinding communiceren met de client.
ROSE overhandigt een brillenkoker
ROSE is ontworpen om te helpen bij alledaagse bezigheden die de client niet zelfstandig meer kan uitvoeren. De robot haalt bijvoorbeeld de ochtendkrant van de mat, maakt een lekker ontbijtje klaar of bedient de magnetron. Robots als ROSE kunnen bijdragen aan het efficienter maken van de thuiszorg: geen assistentie op vooraf bepaalde momenten maar op afroep: wanneer hulp nodig is.
6. ZORA
De laatste robot in dit artikel is ZORA: de enige robot die niet met de zorg in gedachten is ontworpen. ZORA is een toepassing van de generieke robot NAO, uitgerust met software die wel weer specifiek voor de zorg is geschreven.
ZORA is bij uitstek geschikt voor revalidatie- en verzorgingscentra. Eén van de dingen die de robot kan is het geven van bewegingsoefeningen. De robot doet de oefeningen voor en kan, dankzij de aanwezigheid van een camera, in de gaten houden of de oefening door iederen correct worden uitgevoerd. ZORA kan echter nog heel veel meer. Ze kan dansen, spelletjes doen, geheugenoefeningen geven en zelfs een bingospel leiden!
ZORA ruimt een badeend op.
Meer of minder menselijk contact?
U heeft in dit artikel met verschillende robots kennisgemaakt. Elektronische helpers die op uiteenlopende gebieden van waarde kunnen zijn voor de zorg. De inzet van robots brengt echter ook een etisch vraagstuk met zich mee. Mag een robot eigenlijk een vervanging zijn voor menselijk contact?
PARO en ZORA worden ingezet als maatje voor ouderen in verzorgingshuizen. Robot ROSE wordt weliswaar door een mens bestuurt maar contact via een computermonitor is toch minder persoonlijk dan een verzorger aan huis. Zou de inzet van robots een negatief effect kunnen hebben op het sociaal isolement van onze ouderen? Of is het juist andersom? Stellen robots, door werk uit handen te nemen, verzorgers in staat meer individuele aandacht te geven? Wat denkt u?
fijne site ik heb er veel aan gehad
Ik vind robots in de zorg iets goeds en iets slechts. Maar we moeten er niet in doorslaan, een robot kan en zal ook nooit de mens kunnen vervangen.
Ik denk dat het er vooral vanaf hangt welke taken je aan een robot uitbesteed. Ik denk dat er genoeg vervelende taken zijn die zorgverleners met plezier aan een robot zouden overdragen, zodat ze zelf tijd vrijmaken voor persoonlijk contact met de cliënt.
Als een robot juist wordt ingezet als vervanging voor menselijk contact krijg ik persoonlijk een naar gevoel bij.
Hi Sido, Als de robots inderdaad werk overnemen van de zorgverleners en hiermee ervoor kunnen zorgen dat er weer tijd vrij komt voor persoonlijk contact sta ik voor aan in de rij!!