Hygiëne is een thema dat ons continu bezig houdt. Met onze producten en de ontwikkeling hiervan zijn wij voortdurend bezig om bij te dragen aan de verbetering van de hygiëne in de zorg. Eén van de hygiënevraagstukken die ons momenteel bezig houdt is welke uitdagingen de sterke opkomst van ‘Bring Your Own Device’ met zich meebrengt voor de ziekenhuizen. In dit kader lazen wij onlangs in TH&P magazine een artikel van Henk Saak, Deskundige Infectiepreventie. Dit interessante stuk willen wij graag hieronder met u delen. De visie van Henk komt niet noodzakelijk overeen met die van Formex Medical maar wij schatten zijn artikel op waarde en wilden u deze niet onthouden.
Bring Your Own Device. Misschien toch maar niet?
Bring your own device is een nieuwe en logische ontwikkeling. Mensen zijn gewend aan hun eigen apparatuur en de informatica-hardware gaat steeds meer een onderdeel van het dagelijks leven vormen. De hoeveelheid smartphones, tablets, laptops en andere dataverwerkende hardware is explosief gegroeid in de laatste tien jaar. Het was dan ook bijna onvermijdelijk dat de eigen apparatuur ingezet zou worden binnen de zorg. Hier zijn echter wel een aantal kanttekeningen bij te maken. De vraag of het wenselijk is dat informatie via deze weg vanuit zorginstellingen naar het privédomein kan lekken zal ik, net als de vraag of het wenselijk is dat de grenzen tussen werk en vrije tijd vervagen, niet proberen te beantwoorden.
Wel is er een ander risico dat in overweging moet worden genomen nu BYOD zijn intrede heeft gedaan; Het gemeenschappelijke kenmerk van de hierboven genoemde apparatuur. Ze worden namelijk allemaal met de hand bediend.
Sinds in 2002 in Israel een uitbraak van de ziekenhuisbacterie MRAB (Multiresistente Acinetobacter Baumannii)1 heeft plaatsgevonden weten we dat verspreiding via mobiele telefoons mogelijk is. Er is dan ook geen reden te bedenken waarom dat niet zou gebeuren met enig ander apparaat wat met de hand bediend wordt.
In het algemeen kan gezegd worden dat zaken als laptops, smartphones en tablets intensief worden gebruikt en daardoor bacteriegevoelig zijn. Dit is feitelijk geen probleem, maar er speelt echter iets anders een rol. In de Nederlandse gezondheidszorg worden in slechts 20% van de gevallen de richtlijnen voor handhygiëne toegepast.2 Dit betekent dat deze richtlijnen op niet meer dan 1 van elke 5 voorgeschreven ‘handenwasmomenten’ ook daadwerkelijk worden gevolgd.
Wanneer iedereen altijd de handen zou desinfecteren op de momenten dat dit wordt voorgeschreven, dan zou de kans op overdracht van ziekteverwekkers zeer klein zijn. Immers wordt apparatuur tijdens werkzaamheden alleen aangeraakt met gedesinfecteerde handen, na het gebruik van de apparatuur en vóór het contact met de patiënt worden ook de handen gedesinfecteerd. Eventuele flora vanuit de apparatuur wordt gedood en dus niet verder verspreid.
Bij een toepassing van slechts 20% van de handhygiëneregels kan het niet anders dan dat de apparatuur wordt aangeraakt met niet gedesinfecteerde handen. Ook worden de handen niet altijd gedesinfecteerd na het gebruik van de apparatuur. Dit is al een probleem bij de apparatuur die het ziekenhuis niet verlaat. Dus hoe zit het dan met de apparatuur die ook buiten het ziekenhuis gebruikt wordt? Deze kan eenvoudig verontreinigd raken met allerlei flora.3
Wanneer in een omgeving met gezonde mensen ontlasting via de mobiele telefoon wordt verspreid is dat slechts een smerige gedachte maar niet een groot probleem. Ziek zal men er niet direct van worden. In de gezondheidszorg ligt dat anders. Patiënten kunnen gevoelig zijn voor datgene wat verspreid wordt en kunnen hierdoor zelf ook zorgen voor verdere verspreiding van multiresistente micro-organismen.4
Het is duidelijk: apparatuur kan besmet raken met bacteriën en verspreiding vanuit deze apparatuur vindt eenvoudig plaats. Tel hierbij de gebrekkige handhygiëne op en er ontstaat al snel een mogelijk risicovolle situatie.
Mocht BYOD verder worden doorgevoerd binnen de gezondheidszorg dan zal de focus eerst moeten liggen op het op orde brengen van handhygiëne. Ook moeten de algemene voorzorgsmaatregelen goed worden neergezet. Tot dit gerealiseerd is wil ik pleiten voor een verbod op het gebruik van apparatuur die zowel in het ziekenhuis als in de thuissituatie in gebruik is.
Want het is triest om te constateren, maar soms denk ik dat de Nederlandse gezondheidszorg nog niet volwassen genoeg is om dit soort nieuwe stappen aan te kunnen. Wat mij betreft is de tijd dan ook aangebroken om te stoppen met puberen en als volwassenen de verantwoordelijkheid te nemen.
Bron: TH&P uitgave 9, jaargang 3
1. Borer A, Gilad J, Smolyakov R, Eskira S, Peled N, Porath N, et al. Cell phones and Acinetobacter transmission [letter]. Emerg Infect Dis 2005 Jul
2. A stepwise behavioural approach, Handhygiëne Compliance in het Ziekenhuis. Een stapsgewijze gedragswetenschappelijke benadering. Proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor aan de Erasmus Universiteit Rotterdam Vicki Erasmus april 2012
3. Study: 1 in 6 Cell Phones Contaminated With Fecal Matter Time health and family october 2011
4. Are we aware how contaminated our mobile phones with nosocomial pathogens? Fatma Ulger*, Saban Esen, Ahmet Dilek, Keramettin Yanik, Murat Gunaydin andHakan Leblebicioglu Annals of Clinical Microbiology and Antimicrobials 2009, 8:7